نحوه پانسمان زخم پای دیابتی

در این مقاله قصد داریم در مورد نحوه پانسمان زخم پای دیابتی صحبت کنیم. زخم پای دیابتی یکی از شایع ترین مشکلات بیماران دیابتی است که در صورت عدم درمان به مشکلات زیادی منجر می شود که حادترین آن قطع پای بیمار است.

برای پیشگیری از زخم پای دیابتی و به خصوص برای جلوگیری از گسترش آن راهکارهای زیادی وجود دارد که بهترین آن پانسمان کردن پای بیمار است. نحوه پانسمان زخم پای دیابتی برای جلوگیری از گسترش عفونت و همچنین عدم ایجاد زخم های جدید اهمیت زیادی دارد.

برای تشخیص بهترین کلینیک درمان زخم پای دیابتی لطفا از صفحه کلینیک زخم پای دیابتی دیدن کنید.

شما می توانید جهت دریافت مشاوره رایگان اولیه توسط پزشک متخصص با شماره زیر در تماس باشید.

09120174510

مقدمه

در این مقاله در مورد نحوه پانسمان زخم پای دیابتی توضیحاتی ارائه خواهیم کرد، همچنین برای آشنایی بیشتر با عوارض این مشکل در مورد روش های درمان و مسائلی که به ابتلای به این بیماری منجر می شوند صحبت خواهیم کرد. اگر مبتلای به این عارضه هستید یا نیاز به آشنایی با نحوه پانسمان زخم پای دیابتی دارید با این مقاله همراه باشید.

برای درمان تخصصی و قطعی زخم پای دیابتی توصیه می کنیم صفحه درمان قطعی زخم پای دیابتی را ببینید.

نحوه پانسمان زخم پای دیابتی

در ادامه به سوالات زیر پاسخ خواهیم داد:

• دیابت چیست و چند نوع دارد؟
• چه عواملی منجر به ابتلای به بیماری دیابت می شوند؟
• دیابت چه عوارضی دارد؟
• شایع ترین عارضه دیابت چیست؟
• چه عوارض و مشکلاتی در پا، به علت دیابت ایجاد می شوند؟
• زخم پای دیابتی به چه دلایلی ایجاد می شود؟
• زخم پای دیابتی در ایران و جهان چه آماری دارد؟
• علائم زخم پای دیابتی چیست؟
• چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به زخم پای دیابتی قرار دارند؟
• زخم پای دیابتی در چه شرایطی به عفونت تبدیل می شود؟
• عفونت زخم پای دیابتی به چه صورت برطرف می شود؟
• در صورت عدم درمان زخم پای دیابتی چه مشکلاتی برای فرد ایجاد می شود؟
• در ابتلای به زخم پای دیابتی چه عاملی بیشترین تاثیر را دارد؟
• مراحل درمانی زخم پای دیابتی به چه صورتی می باشد؟
• در چه شرایطی زخم پای دیابتی نیاز به جراحی دارد؟
• مراقبت های جراحی در زمان ابتلا به زخم پای دیابتی به چه صورت است؟
• برای پیشگیری از ابتلای به زخم پای دیابتی چه اقداماتی موثرتر می باشند؟
• آیا امکان درمان زخم پای دیابتی از طریق تغذیه وجود دارد؟
• پوشش مناسب پا، تا چه میزان ابتلای به زخم پای دیابتی را کاهش می دهد؟
• نحوه پانسمان زخم پای دیابتی به چه صورت است؟
• پانسمان زخم پای دیابتی چند نوع دارد؟
• در پانسمان زخم پای دیابتی باید به چه نکاتی توجه شود؟

دیابت چیست و چند نوع دارد؟

دیابت، یکی از بیماری های شایع امروزی است، هرچند مردم از دوران قدیم به این بیماری مبتلا می شدند اما عوارض و مشکلات این بیماری در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است.

در زمینه این بیماری و عارضه های آن تحقیقات زیادی انجام گرفته و هنوز هم در حال انجام است. این بیماری دارای انواع مختلفی است که هر نوع آن بدن را در وضعیت متفاوتی قرار می دهد.

دیابت چیست

هر کدام از غدد بدن انسان وظیفه ترشح هورمون های به خصوصی را دارند. این هورمون ها در عملکرد کلی بدن تاثیرگذارند و باعث حفظ سلامتی می شوند.

بسته به اینکه هورمون های تولید شده، در کدام قسمت بدن ترشح شوند وظایف و نقش های متفاوتی خواهند داشت، همچنین سلول و هدف در هر کدام از ترشح هورمون ها متفاوت می باشد. یکی از این غدد، غده پانکراس است که با ترشح هورمون های انسولین وظیفه تعادل قند خون در بدن را برعهده دارد.

سلول های بدن، انسولین تولید شده را به منظور جذب قند از مواد غذایی مصرف شده استفاده می کنند. در زمان ابتلا به دیابت پانکراس یا قادر به تولید انسولین نخواهد بود و یا سلول ها گیرنده های دریافت انسولین تولید شده را از دست می دهند، که در هر دو حالت بیمار به یکی از انواع دیابت مبتلا می شود.

انواع بیماری دیابت

همان طور که گفته شد هر تغییر در عملکرد پانکراس باعث ابتلا به نوعی از بیماری دیابت می شود. در صورتی که پانکراس قادر به فعالیت نبوده و انسولین تولید نکند، سلول ها علی رغم داشتن گیرنده انسولین و جذب قند، قند خون را جذب نمی کنند، در این حالت قند غذا بدون مصرف در سلول ها، دفع می شود و بدن با کمبود آن روبرو می شود،

در مقابل این حالت، زمانی است که پانکراس انسولین تولید کرده اما به دلیل اختلالات داخلی سلول ها گیرنده انسولین را از دست می دهند که در این شرایط قند به دلیل وجود انسولین در بدن باقی می ماند اما چون جذب و مصرف سلول ها نمی شود در خون تجمع پیدا کرده و مقدار آن در بدن افزایش پیدا می کند و بیمار به ازدیاد قند خون مبتلا می شود.

البته این حالت عادی بیماری دیابت است که ممکن است در هر فرد با شرایط عادی نیز بروز کند اما گاهی اوقات بیماری ها یا شرایط خاصی موجب اختلالات داخلی یا پانکراس شده و دیابت را منجر می شوند که از جمله آن ها می توان دوران بارداری، ابتلا به تالاسمی، بیماری های غدد و… را مثال زد.

برای فهمیدن مراحل چگونگی درمان مشکل زخم پای دیابت توصیه می کنیم پست مراحل اولیه زخم پای دیابتی را مشاهده کنید.

چه عواملی منجر به ابتلای به بیماری دیابت می شوند؟

تا اینجا گفته شد که دیابت یکی از بیماری های متابولیکی است. این بیماری با تاثیر و تغییرات در عملکرد انسولین قند خون بدن را از حالت نرمال کاهش یا افزایش می دهد. هر کدام از این شرایط دلایل مختلفی دارند، به عبارتی دیابت نوع یک دلایلی داشته

ابتلا به دیابت نوع یک

دیابت نوع یک یا دیابت نوجوان، بیماری افراد زیر سی سال است. این بیماری زمانی ایجاد می شود که پانکراس فرد توانایی تولید انسولین نداشته باشد.

دیابت نوع یک، یک بیماری خود ایمنی نیز هست به دلیل اینکه بدن از داخل به دلیل اختلال غدد توانایی تولید انسولین را از دست می دهد. سازوکار بدن در زمان ابتلا به بیماری های خود ایمنی به صورتی است که بدن علیه سلول ها و بافت های خود تولید آنتی بادی می کند، این اتفاق در زمان ابتلا به دیابت نوع یک منجر به عدم تولید انسولین می شود.

در ابتلا به دیابت نوع یک ژنتیک مهم ترین عامل است و عوامل دیگر نقش بسیار کمتری دارند که دلیل آن بروز در سنین پایین تر است. کنترل این دیابت تنها با مصرف مداوم انسولین از طریق تزریق زیر جلدی آن و مصرف شیرینی جات به مقدار کافی برای تعادل قند خون بدن است.

یکی از بیماری های مزمن که ممکن است برای اکثر افراد به وجود آید دیابت می باشد برای انجام جراحی پای دیابتی توصیه می کنیم از پست جراحی پای دیابتی دیدن کنید.

پیش دیابت و دیابت نوع دو

نوع دیگر دیابت، دیابت بزرگسالی، دیابت نوع دو، دیابت شیرین و… دیابتی است که به دلایل زیادی احتمال بروز دارد. این بیماری ممکن  است در اثر ژنتیک و سابقه خانوادگی، چاقی، بیماری های مختلف، تغذیه نامناسب و… بروز کند.

در دیابت نوع دو وضعیت بدن به سمتی می رود که سلول ها توانایی دریافت انسولین را از دست می دهند، اما به دلیل اینکه انسولین در بدن ترشح شده و باقی می ماند، قند هایی که توسط مصرف مواد غذایی جذب بدن می شوند در واکنش به انسولین در بدن باقی می مانند و در خون تجمع پیدا می کنند.

در این نوع دیابت، قند خون به شدت بالا می رود و گاهی اوقات میزان آن به حدی می رسد که اندام های بدن را هدف قرار داده و به آن ها آسیب می رساند، آسیب به پا، آسیب به چشم و اعصاب از شایع ترین عوارض دیابت نوع دوست.

سایر دیابت ها

دیگر دیابت ها، زمانی بروز می کنند که فرد دچار مشکل خاصی در بدن باشد، به عنوان مثال حاملگی و تغییرات هورمونی ناشی از آن می تواند عامل دیابت باشد یا سندرم متابولیک و مشکلاتی دیگر از این دست می توانند در نهایت بیماری دیابت را در بدن ایجاد کنند.

دیابت چه عوارضی دارد؟

بیماری دیابت، به خودی خود یک مشکل جدی است که فرد بخاطر آن باید در محدودیت دائمی مصرف مواد قندی، نشاسته ای و… بوده و در بیشتر طول عمر به مصرف داروهای مخصوص مشغول باشد، اما مشکلات دیگری نیز ممکن است در اثر ابتلا به دیابت بروز کند که این مشکلات در صورت عدم درمان دیابت جدی تر شده و عوارض زیادی در زندگی فرد خواهند داشت.

درجه بندی زخم پای دیابتی برا اساس عمق زخم می باشد برای اشنایی بیشتر با این مورد پیشنهاد می کنیم پست درجه بندی زخم پای دیابتی را مشاهده کنید.

نارسایی کلیه

کلیه یکی از آسیب پذیرترین اندام های بدن به علت ابتلای به دیابت است. این بیماری که دارای دو نوع حاد و مزمن است، مشکلاتی مانند کاهش ادرار، تجمع اوره، ادم و… را ایجاد می کند که در نهایت این مشکلات به تجمع سمومی که به وسیله ادرار دفع می شوند در بدن شده و تعادل بدن را از بین می برند.

همچنین با شدت گیری نارسایی و افزایش مشکلات آن، کلیه کم کم از کار افتاده و فرد برای استفاده از آن ناچار به دیالیز و در نهایت پیوند کلیه خواهد بود.

زخم پا

دیگر مشکلی که اغلب بیماران دیابتی به آن مبتلا خواهند شد زخم پاست. عروق و رگ ها در اثر ابتلا به دیابت حساستر شده و نسبت به ضربات آسیب پذیرتر، در نتیجه احتمال ایجاد زخم در اثر دیابت بیشتر از سایر بیماری ها و شرایط سلامت کامل است. همچنین این زخم ها دیرتر جوش خورده و التیام پیدا می کنند به همین دلیل ماندگاری بیشتر آن ها احتمال ابتلا به عفونت را نیز افزایش می دهد.

آب سیاه و آب مروارید

آب سیاه یکی از مشکلاتی است که در اثر فشار زیاد به چشم ایجاد می شود. زمانی که چشم تحت فشار زیاد قرار گیرد، رشته های عصبی آن ضعیف شده و از بین می روند که این مسئله موجب کم شدن بینایی در ابتدا و در صورت عدم پیگیری نابینایی می شود،

همچنین بالا رفتن فشار چشم نیز ممکن است باعث این بیماری شود، آب مروارید نیز دیگر بیماری چشمی است که در اثر تضعیف عصب های چشمی ایجاد شده و موجب مشکلاتی مانند دوبینی یا تاری دید می شود، هر دوی این مشکلات در اثر دیابت با احتمال بالاتری رخ خواهند داد.

مشکلات عروقی

بیماری های عروقی، یا مشکلات عروقی دیگر مشکل شایع بیماران دیابتی موجب درگیری عروق قلبی یا مغزی شده و خون رسانی به این اندام ها را دچار مشکل می کند. عروق در سرتاسر بدن وجود دارند به همین دلیل احتمال جابجایی قند در زمان بیماری دیابت از طریق آن ها به تمام قسمت های بدن بسیار زیاد می باشد.

سکته قلبی و مغزی

همان طور که گفته شد عروق قلبی و مغزی در اثر بیماری دیابت بیشتر درگیر می شوند، درگیری عروق بیماری و دیابتی و انسداد آن ها با قند خون، ممکن است موجب سکته قلبی یا مغزی شود که هر دو زمانی رخ خواهند داد که خونرسانی به آن ها متوقف شود. به خصوص در زمان سکته مغزی، در صورتی که خونرسانی به این اندام متوقف شود، اکسیژن نیز به مغز نرسیده و بدن از فعالیتها باز می ماند.

رتینوپاتی

رتینوپاتی دیگر بیماری چشمی ناشی از دیابت است که به مشکلات شبکیه منتهی می شود. در زمان ابتلا به این بیماری، فرد دچار نابینایی یا تاری شدید دید می شود، این بیماری ممکن است در اثر گرفتگی عروق، بالا رفتن فشار خون و… بروز کند.

شایع ترین عارضه دیابت چیست؟

همان طور که در بخش قبل مقاله نحوه پانسمان زخم پای دیابتی گفته شد، بیماری دیابت می تواند عامل ابتلا به بسیاری از مشکلات در بدن باشد که برخی از آن ها تنها موجب اختلال در زندگی روزمره شده و برخی دیگر طول عمر فرد را کاهش داده و فرد را هر لحظه در خطر مرگ قرار می دهد،

بیشتر مشکلات بیماری دیابت معمولا زمانی ایجاد می شوند که دیابت در مرحله مزمن بوده و قند خون به شدت بالا رفته باشد اما یکی از مشکلات دیابت شایع تر بوده و احتمال بروز آن در تمام بیماران دیابتی با هر شدتی وجود دارد.

زخم پای دیابتی

یکی از شایع ترین مشکلات دیابتی ها، زخم پای دیابتی است. در اثر ابتلای به دیابت بدن دچار تغییرات زیادی می شود که یکی از آن ها حساسیت شدید عروق و نازک شدن پوست بدن است.

این مسائل در زمان ضربه و حوادث موجب زخم شدن پای بیمار می شود. البته زخم پای دیابتی تنها به علت ضربه ایجاد نمی شود بلکه یک مسئله ساده مانند وجود سنگ ریزه در کفش یا ترک خوردن پوست در اثر خشکی بیش از حد آن نیز ممکن است به ایجاد زخم در پا منجر شود.

تقریبا می توان گفت که تمام بیماران دیابتی برای یک بار هم که شده به این مشکل مبتلا می شوند، حتی اگر زخم پای دیابتی در بیمار به شکلی حاد نشود که فرد را ناچار به درمان های جدی کند نیز جوش خوردن زخم و التیام آن در بیمار به حدی دیر اتفاق می افتد که به دلیل نیاز به مراقبت دائمی بیمار دچار مشکلات زیادی خواهد بود.

البته زخم پای دیابتی قابل درمان و پیشگیری است که در ادامه به طور مفصل هم در مورد درمان های این بیماری و هم در مورد پیشگیری از آن صحبت خواهیم کرد.

چه عوارض و مشکلاتی در پا، به علت دیابت ایجاد می شوند؟

در بخش های قبل گفته شد که کلیه ها حساس ترین عضو در اثر ابتلای به دیابت می باشند، اما دیگر اعضای بدن نیز از آسیب دیابت در امان نیستند.

پاها، دیگر اندامی هستند که با تغییر شدت بیماری و نوسان میزان قند خون دچار مشکلات جدی می شوند. شایع ترین مشکل دیابت در پاها، زخم پای دیابتی است اما مشکلات دیگری نیز ممکن است در اثر دیابت بروز پیدا کنند که به شرح زیر می باشند.

تغییرات پوستی

دیابت ممکن است باعث مشکلات و تغییر در وضعیت پوست پا شود. به عنوان مثال پوست پا در بیماران دیابت در حالت عادی نیز خشک تر از سایر افراد است در نتیجه احتمال ترک های پوستی یا پوسته پوسته شدن پا نیز در آن ها افزایش پیدا می کند.

مشکلات پوستی در پای دیابتی ها ممکن است به علت از بین رفتن چربی پوست آن ها ایجاد شود که در این حالت با چرب کردن و استفاده از لوسین های مخصوص می توان مانع جدی تر شدن مشکلات شد، تغییرات پوستی در صورت عدم پیگیری ممکن است باعث زخم در سطح پای بیمار دیابتی شوند.

کالوس

کالوس دیگر عارضه در پای بیمار دیابتی است، این عارضه که با نام پینه نیز شناخته می شوند معمولا در اثر فشار ناشی از پوشش نامناسب پا ایجاد شده و خیلی زود در کل پا پخش می شود. کالوس هایی که درمان نشده و جدی گرفته نشوند منجر به زخم پای دیابتی شده و به مشکلات آن منتهی می شوند.

زخم پا

زخم پای دیابتی که در بخش قبل به طور کامل در مورد آن توضیح داده شد دیگر مشکل بیماری دیابت است که صرفا در پا ایجاد شده و اصلی ترین عوارض را در این اندام ایجاد خواهد کرد. برای رسیدگی به زخم پا داشتن اطلاعاتی مانند انواع درجه بندی زخم پا و نحوه پانسمان زخم پای دیابتی برای تمام بیماران الزامی است.

تغییر حالت استخوان

دیگر مشکل بیماران دیابتی تغییر حالت پا، در اثر نازک شدن استخوان ها و فشار به آن ها بخاطر مشکلات عصبی است. در این شرایط پا دچار چرخش شدید یا اندک شده و شکل و ظاهر نامناسبی پیدا می کند. بستن طولانی مدت تنها راه درمان این مشکل است که کار ساده ای نیست.

قطع عضو

در نهایت در اثر بیماری دیابت و ایجاد زخم، ممکن است فرد به عفونت مبتلا شود که این مسئله با گسترش و عدم پیگیری درمان حتی به بخش های داخلی نفوذ کرده و استخوان ها را درگیر می کند. در این شرایط تنها راه درمان قطع عضو خواهد بود تا از گسترش عفونت در دیگر قسمت های بدن جلوگیری شود.

زخم پای دیابتی به چه دلایلی ایجاد می شود؟

ایجاد زخم پای دیابتی مانند تمام زخم ها در اثر آسیب و حادثه است اما تفاوت زخم دیابتی با زخم در افراد معمولی، التیام دیرتر آن هاست.

در زمان ایجاد زخم در سطح بدن افراد سالم، بعد از شروع خونریزی بدن فورا بافت سازی را شروع می کند تا در محل زخم و بافت آسیب دیده ابتدا بافت جدیدی ایجاد شده و سپس با تجمع لبه های زخم و کلاژن سازی سطح زخم پوشیده شده و پوست جدید در محل آسیب جایگزین شود.

این فرآیند در افراد عادی نهایتا 2 هفته زمان می برد، اما در بیماران دیابتی گاهی اوقات تا 2 سال زخم تازه است و با هر آسیبی امکان خونریزی دارد، این مشکل و ایجاد زخم به دلایل زیر رخ خواهد داد.

مشکلات عروقی

آتروما یا تنگی عروق عارضه ای است که به علت بالا رفتن فشار خون در بیماران دیابتی رخ می دهد. این عارضه می تواند زخم پای دیابتی را ایجاد کند.

در آتروما، چربی و قند خون مسیر رگ ها را مسدود می کنند که مانع گردش خون شده و در زمان ایجاد زخم، فعل و انفعالات برای جوش خوردن دیرتر اتفاق می افتد. به دلیل این مشکل یک زخم ساده می تواند به زخمی وسیع یا عمیق تبدیل شده و با دریافت آلودگی به عفونتی جدی منتهی شود.

اختلال عملکرد اعصاب

به دنبال اختلالات گردش خون و هورمونی ایجاد شده در بیماری دیابت اعصاب بدن به شدت ضعیف می شوند. اختلالات عصبی نیز موجب مشکلاتی مانند نوروپاتی و… می شوند که حواس اندام ها به خصوص پا در بیماران دیابتی را کاهش می دهد.

در این شرایط گیرنده های حس درد و… از بین می روند یا به شدت ضعیف می شوند که باعث می شود در زمان آسیب یا ضربه بیمار دیرتر متوجه شده و در نتیجه زخم را دیرتر پانسمان کند.

پوشش نامناسب

یکی از عواملی که در ابتلا به زخم پای دیابتی تاثیر زیادی دارد استفاده از پوشش نامناسب برای پاهاست. جوراب، کفش و… در بیماران دیابتی باید از بهترین کیفیت بوده و از پای بیمار در برابر سنگریزه در مسیر و… محافظت کنند. بیماران دیابتی حتی در خانه هم باید از پوشش مناسب پا استفاده کنند تا در اثر اصطکاک با فرش و… دچار مشکل نشوند.

عدم مراقبت از پا

در نهایت آخرین عاملی که می تواند به زخم پای دیابتی منجر شود عدم مراقبت صحیح از پاهاست. پای بیماران دیابتی بسیار حساس است. پوست در این بیماران خشک تر و نازک تر از افراد عادی است و در اثر کشیدگی و یک خارش ساده نیز ممکن است باعث ایجاد زخم شود.

به همین دلیل یک بیماری دیابتی باید در هر فصل متناسب با وضعیت و شدت بیماری از لوسیون های مناسب استفاده کند و همچنین با اطلاع از مسائلی مانند نحوه پانسمان زخم پای دیابتی در صورت بروز از حاد شدن آن جلوگیری کند.

زخم پای دیابتی در ایران و جهان چه آماری دارد؟

دیابت یکی از شایع ترین مشکلات در جهان است. این مشکل که ممکن است  از دوران کودکی بروز کرده یا در اواسط جوانی ایجاد شود، علت و پیش زمینه خاصی نداشته و در هر شرایط و وضعیتی ممکن است فرد به آن مبتلا شود.

آشنایی با عوارض این بیماری به خصوص برای افرادی که در سابقه خانوادگی آن ها ابتلای به دیابت مشاهده می شود الزامی است، یکی از عوارض این بیماری که شایع ترین عارضه آن نیز می باشد زخم پای دیابتی است.

علی رغم دانش امروزه، هنوز هم این زخم جز خطر سازترین عارضه های بیماری دیابتی به علت احتمال قطع پا، در افراد مبتلا به این مشکل می باشد.

زخم پای دیابتی در ایران

در ایران زخم پای دیابتی بعد از نارسایی کلیه یکی از شایع ترین عوارض این بیماری است. البته زخم پا در تمام بیماران دیابتی اتفاق می افتد اما شدت گیری آن و شناسایی به عنوان یک بیماری نیاز به تحت کنترل قرار گرفتن، در برخی بیماران رخ می دهد که آمار آن به طور دقیق مشخص نیست.

با این حال می توان گفت که چیزی حدود 5 درصد دیابتی ها در ایران به مرحله ای از زخم پای دیابتی می رسند که جراحی تنها راه درمان آن هاست و دیگر بیماران می توانند با مراقبت و نگهداری زخم در سطح متوسط آن را درمان کنند.

زخم پای دیابتی در جهان

در جهان اما آمار مشخص تری در مورد زخم پای دیابت وجود دارد. تحقیقات در زمینه این بیماری و عوارض آن نشان دهنده این است که تقریبا 15 درصد یا یک چهارم بیماران دیابتی به زخم پای دیابتی مبتلا هستند که از این میان نیز یک چهارم، به مرحله مزمن این بیماری رسیده و با تبدیل زخم به عفونت به قطع عضو نیاز پیدا می کنند.

هرچند امروزه آموزش های زیادی در زمینه بیماری دیابت، نحوه پانسمان زخم پای دیابتی و… به طور عمومی ارائه می شود اما آمار این مشکل در ایران یا دیگر کشور ها با توجه به ماشینی تر شدن کارها و تغییرات در سبک زندگی رو به افزایش است و در صورتی که کنترلی بر بیماری صورت نگیرد خیلی زود به مشکلات جدی تبدیل خواهد شد.

علائم زخم پای دیابتی چیست؟

تنها تصور بیشتر افراد از زخم و ایجاد آن زمانی است که بخشی از بدن دچار خونریزی می شود، هرچند این تعریف تا حد زیادی صحیح است اما در بیماران دیابتی که به دلیل تنگی عروق خونرسانی در آن ها به سختی انجام می شود ممکن است زخم با خونریزی همراه نباشد یا پیش از خونریزی در اثر حادثه و… با علائم دیگری همراه شود که در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع به مشکلات جدی تر منتهی شود. برخی از علائم زخم یا پیش زخم های پای دیابتی به شرح زیر است.

تاول

یکی از علائم آسیب دیدگی پا و احتمال بروز زخم در آن تاول است. تاول معمولا زمانی ایجاد می شود که میکروب ها وارد بدن شده و زیر پوست به طور چرکی تجمع پیدا کنند.

تاول ها معمولا بسیار حساس هستند و در صورت ضرب دیدگی یا اصابت با شی نوک تیز باز می شوند که این مسئله احتمال ورود میکروب ها به بدن را افزایش داده و حتی ممکن است فرد به عفونت مبتلا شود. با اطلاع از نحوه پانسمان زخم پای دیابتی و پانسمان صحیح آن می توان تا حد زیادی از عفونی شدن تاول ها جلوگیری کرد.

تورم

تورم دیگر علامت زخم پای دیابتی است. تورم به خصوص زمانی که فرد از پوشش نامناسب پا استفاده می کند با احتمال بیشتری رخ می دهد. تورم ممکن است به طور خود به خودی درمان شده یا به تاول تبدیل شود.

تغییر رنگ پوست

دیگر نشانه ای که بیمار از طریق ان می تواند متوجه زخم یا احتمال بروز آن شود تغییر رنگ پوست است. به خصوص در زخم هایی که به دلیل عدم خونریزی به مقدار عادی، فشار زیادی به رگ ها وارد می کنند تغییر رنگ پوست و کبودی آن محتمل تر می باشد.

قرمز شدن و گرمای محل ضربه

در صورتی که قسمتی از پای بیمار دیابتی دچار ضربه شد، بعد از چند دقیقه با بررسی گرمای محل و تغییر رنگ آن به قرمزی می توان متوجه زخم و جمع شدن خون در آن ناحیه شد. به خصوص در زخم های عفونی گرمای محل آسیب بیشتر نشان داده می شود.

بوی بد

در نهایت، گاهی اوقات زخم هایی که ناشی از عفونت بوده یا به عفونت تبدیل می شوند بعد از مدتی چرکی شده و بوی بدی از خود ساطع می کنند که این بو می تواند نشان دهنده جدی شدن عفونت شده و هشداری برای بیمار به منظور جدی تر گرفتن روند درمان باشد.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به زخم پای دیابتی قرار دارند؟

احتمال بروز زخم پای دیابتی، در هر بیمار در هر زمان وجود دارد اما برخی مسائل این احتمال را افزایش می دهند. به عبارت دیگر برخی گروه ها بیش از دیگران در معرض ابتلا به زخم پای دیابتی قرار دارند، اگر شما نیز جز گروه های ذکر شده در زیر می باشید بهتر است برای پیشگیری از زخم پای دیابتی و جلوگیری از گسترش آن در صورت ابتلا، مراقبت های لازم را جدی بگیرید، به عنوان مثال اطلاع از نحوه پانسمان زخم پای دیابتی یکی از این مراقبت هاست.

زنان

زنان اولین گروهی هستند که نسبت به ایجاد زخم پای دیابتی مستعدتر هستند. کارهایی مانند شستشو و… توسط زنان بیشتر از مردان انجام می شود، همچنین اکثر زنان در منزل از دمپایی استفاده می کنند که ممکن است رطوبت پا را افزایش داده و پوست پا را آسیب پذیرتر کند.

به همین دلیل زخم پای دیابتی در این گروه بیشتر دیده می شود. بسیاری از زنانی که به مرحله مزمن این بیماری می رسند قطع عضو را به عنوان تنها راه درمان پیش رو دارند.

افراد میانسال

در برخی گروه های سنی ضعف های بدنی و تحلیل قوای جسمی احتمال بروز زخم پا را افزایش می دهد. به عنوان مثال در افراد میانسال بین 40-60 سال که بیماری های دیگر نیز در کنار دیابت بروز می کند زخم پای دیابتی بیشتر از جوانان دیده می شود. در سنین پایین تر این گروه که هنوز به دوره بازنشستگی نرسیده اند فعالیت جسمی در کنار ضعف های ناشی از افزایش سن عامل زخم پای دیابتی است.

بیماران مبتلا به چاقی

چاقی و اضافه وزن موجب فشار به اندام هایی مانند کمر و پا می شود و فشار پاها نیز موجب باز شدن زخم های قدیمی و ایجاد زخم های جدید در اثر کشیدگی پوست و ضربه می شود. افراد چاق همچنین به دلیل مشکلات هورمونی داخلی نیز در معرض ابتلا به زخم پای دیابتی هستند.

مشاغل پرتحرک

آخرین گروهی که بیشتر در معرض زخم پای دیابتی قرار دارند بیماران شاغل در کسب و کارهای پر تحرک می باشند. این گروه باید ساعات زیادی را در حال حرکت باشند و در بیشتر این ساعات پا درکفش قرار دارد که این مسئله موجب افزایش احتمال بروز زخم ها می شود.

زخم پای دیابتی در چه شرایطی به عفونت تبدیل می شود؟

هنگامی که قسمتی از بدن دچار زخم و بریدگی می شود، تبدیل به محلی برای ورود میکروب ها به داخل بدن از طریق جریان خون خواهد شد. به همین دلیل حتی در افرادی که مبتلا به بیماری خاصی نیستند نیز مراقبت از زخم به منظور عدم تبدیل آن به عفونت الزامی است.

این مراقبت در بیماران دیابتی باید با دقت بیشتری انجام شود چون زخم برای مدت طولانی تر باز بوده و احتمال تبدیل آن به عفونت بیش از شرایط عادی وجود دارد.

تبدیل شدن زخم بیمار دیابتی به عفونت خطر قطع پا را به همراه دارد به همین دلیل آشنایی و آموزش مسائلی مانند نحوه پانسمان زخم پای دیابتی به بیماران و خانواده آن ها ضروریست.

تبدیل زخم به عفونت

بتدیل زخم به عفونت تا حد زیادی به شرایط ایجاد آن بستگی دارد. به عنوان مثال زخمی که در اثر زمین خوردن به خصوص در محیط های آلوده اتفاق بیفتد با ورود ذرات خاک و دیگر اجسام ریز احتمال عفونت بیشتری دارد.

به همین دلیل نیاز است که زخم به محض ایجاد پاکسازی و پانسمان شود تا از جابجایی ذرات موجود در آن و ورود آن به لایه های عمیق تر بدن جلوگیری کرد. هرچقدر فرآیند پانسمان و پوشش زخم دیرتر اتفاق افتاده یا رسیدگی به آن با دقت کمتری انجام شود احتمال بروز عفونت بیشتر می شود.

علائم تبدیل زخم به عفونت

در صورتی که مراقبت از زخم به خوبی انجام شده یا دیرتر آغاز شود احتمال عفونت آن وجود دارد که با بررسی علائم می توان به موقع متوجه آن شد و از عوارض آن جلوگیری کرد.

محل زخم باید به طور دائمی ضد عفونی شود، در صورتی که در محل آن چرک، به خصوص چرک های بدبو و تغییر رنگ داده مشاهده شود هشدار ابتلا به عفونت است، همچنین داغی بیش از حد اطراف زخم نیز نشانه عفونت است که در این شرایط نیاز است با مراجعه به پزشک اقدامات درمانی لازم آغاز شود.

عفونت زخم پای دیابتی به چه صورت برطرف می شود؟

عفونی شدن زخم خطرات زیادی به همراه دارد. عفونت با جریان خون گسترش پیدا کرده و تمام بدن را درگیر می کند و اگر به اندام های حساس مانند قلب برسد موجب مرگ بیمار می شود.

عفونی شدن زخم ها یکی از جدی ترین مشکلاتی است که منجر به مرگ افراد می شود. جلوگیری از گسترش عفونت در مراحل اولیه ساده تر است و هرچقدر گسترش آن در بدن بیشتر شود درمان سخت تر شده و با عوارض بیشتری همراه خواهد بود.

درمان عفونت سطحی زخم پای دیابتی

زخم های عفونی سطحی ساده تر از زخم های نفوذ کرده به لایه های عمیق تر درمان می شوند. در صورتی که زخم دارای علائم عفونت باشد نیاز است که به پزشک مراجعه شود.

پیش از مراجعه به پزشک با استفاده از مواد ضد عفونی کننده زخم می توان اطراف زخم را تمیز کرد و سپس با استفاده از یک پانسمان تمیز و نو، زخم را تا زمان مراجعه به پزشک پوشش داد تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.

در صورتی که زخم سطحی باشد پزشک با استفاده از پاکسازی توسط مواد مخصوص از گسترش عفونت و نفوذ آن به دیگر قسمت ها جلوگیری می کند، همچنین برای درمان سریع تر آن ممکن است برخی داروهای آنتی بیوتیکی تجویز شوند.

درمان عفونت عمیق زخم پای دیابتی

اما در صورتی که زخم پای دیابتی دچار عفونتی عمیق شده باشد و عفونت به استخوان و لایه های زیرین پوست نفوذ کرده باشد درمان باید به طور جدی تری پیگیری شود.

در برخی موارد حتی ممکن است بیمار در بیمارستان بستری شود. اولین درمان برای این مشکل دارو درمانی با استفاده از آنتی بیوتیک های قوی است و در صورتی که این داروها نتوانند از پخش عفونت جلوگیری کنند اندامی که بیشتر درگیر شده باشد قطع می شود.

در بیماران دیابتی عمدتا زخم پا موجب عفونت شده و پا اولین محل تجمع سلول های عفونی است که در صورت درگیری شدید، پزشک اقدام به قطع پا خواهد کرد.

در صورت عدم درمان زخم پای دیابتی چه مشکلاتی برای فرد ایجاد می شود؟

بعد از ایجاد زخم در پای دیابتی اولین اقدام پانسمان آن مشروط بر اطلاع از نحوه پانسمان زخم پای دیابتی می باشد، در قدم بعدی باید با مراجعه به پزشک درمان را جدی تر دنبال کرد تا زخم پا درمان شده و از خطرساز شدن آن جلوگیری شود. در صورت عدم درمان زخم پا مشکلات زیادی به وجود خواهد آمد که دو نمونه از اصلی ترین مشکلات در زیر معرفی شده اند.

تغییر شکل پا

نوروپاتی یا ضعف اعصاب به شکلی که فرد احساس درد، سرما، گرما و… را از دست دهد مشکلی است که در بیماران دیابتی بیشتر رخ می دهد و منجر می شود بیمار وجود یک سنگریزه در کفش، آسیب به پا، خراشیدگی و… را احساس نکرده و درمان را دیرتر انجام دهد.

این مشکل گاهی اوقات تا جایی جدی می شود که در اثر ضربات پیاپی انگشتان پا دچار تغییر شکل می شوند، در این شرایط پوشیدن کفش های نامناسب روزمره می تواند این تغییرات را افزایش دهد به حدی که پا شکل نامناسبی پیدا کند،

همچنین زخم پای دیابتی که به دلیل نوروپاتی احساس نشود نیز ممکن است دچار گسترش و عمق شده و گوشت پا را از بین ببرد و حتی در صورت خشک شدن زخم نیز محل آن خالی بماند.

قطع پا

زخم های عفونی شده، کم کم دچار تغییر رنگ پا می شوند و رنگ آن را به سیاه تغییر می دهند، این تغییر رنگ هشداری برای شدت گیری عفونت است. در این وضعیت هم به دلیل ظاهر پا و هم به دلیل سخت شدن مراقبت از آن پزشک قطع پا را الزامی می داند. قطع پا از پخش عفونت در بدن جلوگیری می کند و در کنترل سطح قند خون کمک بیشتری به فرد می کند.

در ابتلای به زخم پای دیابتی چه عاملی بیشترین تاثیر را دارد؟

در بخش های قبل در مورد دلایل ابتلا به زخم پای دیابتی صحبت شد، برخی از موارد گفته شده بیشترین تاثیر را در ابتلا به این مشکل دارند و همچنین سریع تر از سایر عوامل موجب تبدیل شدن زخم به مشکلی جدی می شوند. آشنایی با این عوامل برای مراقبت بهتر از زخم الزامی است.

فشار به پا

اولین عاملی که می تواند هم ایجاد کننده زخم و هم تشدید کننده آن باشد فشار وارد شدن به پاست. در صورتی که پا دچار زخم باشد، با هر بار کشیدگی یا فشار وارد شدن به زخم سطح آن باز شده و مجددا شروع به خونریزی می کند که این مشکل محل ورود میکروب و آلودگی به داخل پا را مجددا باز می کند.

فشار به پا ممکن است ناشی از وزن زیاد فرد، یا انجام کارهای سنگین باشد، به عنوان مثال افراد دیابتی که دارای به مشاغلی مانند باربری هستند بیشتر به زخم پای دیابتی و نوع مزمن آن مبتلا می شوند.

عدم آشنایی با روش های مراقبتی

دیگر عاملی که زخم پای دیابت را تشدید می کند عدم آشنایی با روش های مراقبتی از زخم است. مراقبت از زخم در بیماران دیابتی باید با دقت بیشتری انجام شود.

در بیمار دیابتی تمام نکات مراقبتی مانند نحوه پانسمان زخم پای دیابتی، نحوه تعویض پانسمان، ضد عفونی کردن و تمیز کردن آن و… حائز اهمیت می باشند. در صورت عدم آشنایی با مسائل رسیدگی به پا به شکل مناسبی انجام نخواهد شد و احتمال گسترش زخم و وسعت آن را افزایش می دهد.

راه رفتن طولانی مدت با پوشش نامناسب

دیگر عامل ایجاد زخم و افزایش وسعت یا عمق آن پوشش نامناسب به خصوص برای افرادی است که ناچارند مدت زمان طولانی پیاده روی کنند. هر فصل از سال پوشش متفاوتی نیاز دارد،

به عنوان مثال در فصل تابستان باید از تعریق بیش از حد پا جلوگیری کرد یا در زمستان به دلیل خشکی پا در اثر سرما علاوه بر استفاده از جوراب های گرم پا به طور مداوم چرب شود. راه رفتن با کفش نامناسب باعث می شود حتی در برخورد با یک سنگریزه فرد دچار زخم های شدید شود.

مراحل درمانی زخم پای دیابتی به چه صورتی می باشد؟

با توجه به خطرات زخم پای دیابتی و متداول بودن آن در تمام طول عمر یک بیمار دیابتی، آشنایی همه جانبه با آن برای اقدام مناسب در زمان بروز، کمک کننده است. یکی از موارد مهم که هر بیمار دیابتی باید از آن مطلع باشد مراحلی است که در مواجهه با زخم پای دیابتی ملزم به انجام آن می باشد.

پانسمان اولیه

به محض ایجاد زخم یا در اولین زمانی که بیمار متوجه زخم پای خود شد باید با استفاده از بانداژ تمیز اقدام به پانسمان و بستن آن کند. این کار از ورود آلودگی و گرد و خاک به داخل زخم جلوگیری می کند و در نتیجه مانع عفونی شدن آن می شود. هرچند بهترین کار مراجعه به پزشک به محض مشاهده زخم است اما این کار تا زمان مراجعه به پزشک الزامی می باشد.

مراجعه به پزشک

در قدم بعدی بیمار باید به پزشک مراجعه کند، در مراجعه به پزشک ابتدا زخم پا درجه بندی می شود تا نوع درمان آن تشخیص داده شود. در هر درجه ای زخم نیاز به درمان و مراقبت های مختلفی دارد.

معاینه کامل

معاینه کامل پا، توسط پزشک اقدامی است که برای بررسی درجه زخم انجام می شود. هر زخم پای دیابتی در یک سطح خاص قرار دارد، سطح زخم ها از نظر وسعت، نوع زخم، عمق نفوذ و… تفاوت دارند و هر کدام دارای درمان های متفاوتی می باشند.

همچنین پزشک وضعیت بیمار از نظر نوروپاتی، وضعیت عروق و… را در معاینه بررسی می کند تا در صورت وجود اختلال در هر کدام از این موارد اقدامات لازم به موقع انجام شود.

پانسمان و ضد عفونی

بعد از مشخص شدن وضعیت زخم، ضدعفونی و پانسمان متناسب با سطح آن انجام می شود. گاهی اوقات عفونت به لایه های زیری زخم نفوذ کرده است که در این شرایط ممکن است پزشک یک جراحی سرپایی را برای جلوگیری از گسترش عفونت الزامی بداند. بعد از این کار زخم پانسمان شده تا از آلوده شدن آن جلوگیری شود.

چکاپ دوره ای

بعد از این مراحل، وظایف خود بیمار آغاز می شود، بیمار باید با اطلاع از نحوه پانسمان زخم پای دیابتی این کار را به طور منظم انجام داده، همچنین با استفاده از کفش مناسب از زخم مراقبت کند، همچنین برای بررسی وضعیت زخم و روند بهبود آن بیمار باید به طور منظم به پزشک مراجعه کند تا وضعیت زخم بررسی شده و در صورت عدم بهبودی مراقبت به شکل دیگری صورت گیرد.

چه وضعیتی باعث می شود که پزشک درمان زخم پای دیابتی را از طریق جراحی انجام دهد؟

تحقیقات در زمینه زخم پای دیابتی به دلیل عوارض آن بسیار گسترده است، بخشی از تحقیقات راجع به این مشکل مربوط به سطح های مختلف زخم پای دیابتی است. هر سطح زخم پای دیابتی دارای درمان متفاوتی است به عنوان مثال آخرین سطح زخم تنها با قطع عضو درمان می شود در حالیکه سطح های پایین تر را می توان با دارو درمانی التیام داد.

زخم های عمیق و وسیع

در زخم های عمیق و وسیع که التیام و بهبودی آن ها به طور طبیعی مدت زمان زیادی طول کشیده و احتمال عفونت در آن ها بیشتر است پزشک با استفاده از جراحی، از پیشروی زخم جلوگیری می کند.

این کار ممکن است با پوشاندن زخم، بخیه زدن آن و… انجام شود، یا در صورتی که زخم به استخوان نفوذ کرده باشد با قطع کردن پا و انسداد رگ ها از محلی که عفونت در آن وجود ندارد، از وسعت گرفتن زخم ها جلوگیری کند.

درگیری عروق

زخم پای دیابتی و اختلالات جریان خون درپا همچنین ممکن است باعث ایجاد مشکل در عملکرد عروق شوند، به عنوان مثال زمانی که خون برای التیام زخم به محل آن جریان پیدا می کند به دلیل وجود چربی و قند و تجمع آن ها باعث گرفتگی رگ ها شود، این مشکل منجر به سیاه شدن پا، تورم آن و… می شود، تجمع قند خون در عروق گاهی اوقات با جراحی آن ها و باز کردن عروق از طریق ایجاد برش در آن انجام می شود.

مراقبت های جراحی در زمان ابتلا به زخم پای دیابتی به چه صورت است؟

در صورتی که زخم پای دیابتی به مرحله ای برسد که تنها راه درمان و جلوگیری از پیشروی آن جراحی باشد، نیاز به مراقبت های مختلفی قبل و بعد از جراحی است تا اولا این کار به بهترین شکل انجام شده و ثانیا عوارض بعد از جراحی تا حد زیادی کاهش پیدا کند.

مراقبت های پیش از جراحی پای دیابتی

پیش از جراحی پای دیابتی، اقدامات مختلفی باید انجام شود. عمده این اقدامات در تمام بیماران مشترک هستند اما ممکن است بنا به شرایط بیمار برخی مسائل دیگر به آن ها افزوده شوند. به عنوان مثال تمام بیماران دیابتی پیش از اقدام به جراحی باید آزمایشات مختلفی را انجام دهند.

همچنین هر بیمار دیابتی که جراحی وی به شکل قطع پا انجام می شود باید به روانشناس مراجعه کند تا از نظر روانی برای زندگی بعد از قطع پا و شرایط جدید آماده باشد. این موارد در تمام بیماران دیابتی مشترک است و بیماران پیش از جراحی ملزم به انجام آن هستند،

اما در صورتی که بیمار شرایط خاص تری داشته باشد ممکن است اقداماتی به این موارد افزوده شوند. به عنوان مثال بیمارانی که سیگار میکشند یا هرگونه دخانیاتی مصرف می کنند قبل از عمل باید اقدام به ترک کنند یا در صورت مصرف دارو های خاص مانند آسپرین باید زیر نظر پزشک قطع شوند.

مراقبت های بعد از جراحی پای دیابتی

اما مراقبت هایی بعد از جراحی نیز وجود دارند که اهمیت بیشتری دارند. اولین مسئله بعد از جراحی تغییر شرایط فیزیکی بیمار است که اختلالاتی در روحیه و نحوه زندگی وی ایجاد می کند، بیشتر بیمارانی که پای آن ها قطع می شود تا زمان عادت کردن به وضعیت جدید توانایی راه رفتن نخواهند داشت و برای اینکار نیاز به فیزیوتراپی دارند،

همچنین ترس و نگرانی از دید اطرافیان دیگر مشکلی است که بعد از قطع پا گریبانگیر بیمار دیابتی می شود که تنها با جلسات مشاوره درمانی برطرف می شود.

همچنین بعد از قطع پا، بیمار باید نحوه پانسمان زخم پای دیابتی را بیاموزد تا محل جراحی را به طور مرتب ضد عفونی و پانسمان کند تا از عفونی شدن مجدد آن جلوگیری کند. مصرف داروها به طور منظم، رژیم غذایی مناسب و… از دیگر اقدامات مهم بعد از جراحی پای دیابتی است.

برای پیشگیری از ابتلای به زخم پای دیابتی چه اقداماتی موثرتر می باشند؟

پیشگیری بهتر از درمان است، این جمله معروف همواره به افراد توصیه می شود تا با اقدامات مختلف مانع اختلال در سلامتی خود شده تا نیاز به درمان پیدا کنند.

در مورد زخم پای دیابتی نیز اقداماتی وجود دارند که عمل به آن ها تا حد زیادی از بروز زخم پا جلوگیری می کند. هرچند ایجاد زخم یک عارضه طبیعی است که در هر شرایطی می تواند رخ دهد، اما می توان با راهکارهای مختلف احتمال بروز آن را کمتر کرد یا از ایجاد زخم های عمیق و جدی جلوگیری کرد.

پوشش مناسب

یکی از اقدامات مراقبتی برای پیشگیری از ایجاد زخم پای دیابتی یا ایجاد زخم های عمیق استفاده از پوشش مناسب برای پاست. بیماران دیابتی باید تا حد امکان از کفش های طبی استفاده کنند کفش های معمولی برای بیماران دیابتی بیش از حد خشک یا بیش از حد نازک هستند که ممکن است باعث آسیب دیدن پا در زمان ضرب شود.

همچنین در انتخاب جوراب نیز باید دقت زیادی به عمل آید جوراب مورد استفاده توسط بیماران دیابتی باید کاملاً متناسب با سایز پای آنها انتخاب شود تا بیش از حد تنگ یا بیش از حد گشاد نباشد و اختلالی در راه رفتن ایجاد نکند.

مراقبت فصلی از پا

همچنین مطابق با فصل سال نیز بیمار باید مراقبت های به خصوصی را برای پیشگیری از زخم پای دیابتی اعمال کند. به عنوان مثال ایجاد زخم در فصل زمستان به دلیل خشکی پوست و ترک خوردن آن بیشتر می شود به همین دلیل در این فصل بیمار باید هر چند ساعت یکبار پای خود را با لوسیون های مخصوص چرب کند، یا در فصل تابستان باید از پوشیدن کفش یا جوراب های پیش از گرم و تعریق پا جلوگیری کرد.

رژیم غذایی مناسب

دیگر مراقبتی که می‌تواند از ایجاد زخم پای دیابتی جلوگیری کند داشتن یک رژیم غذایی مناسب است. همانطور که در بخش های قبلی گفته شد یکی از مسائل ایجاد کننده زخم پای دیابتی اختلال عروق است که این اختلال در اثر نوسانات فشار خون ایجاد می شود در صورتی که فرد از یک رژیم غذایی مناسب پیروی کند فشارخون تعادل داشته و اختلالات عروق کمتر اتفاق می‌افتند.

چکاپ دوره ای قند خون

چه برای جلوگیری از زخم پای دیابتی و چه برای کنترل وضعیت بیماری هر فرد دیابتی موظف است که قند خون خود را به طور دوره ای و منظم چکاپ کند. چکاب قند خون هم می‌تواند از طریق دستگاههای تست خانگی و هم از طریق مراجعه به پزشک انجام شود در تعادل نگه داشتن سطح قند خون از بروز بسیاری از عوارض دیابت جلوگیری می‌کند.

آشنایی با مراقبت های اولیه

در نهایت آخرین مراقبتی که برای پیشگیری از زخم پای دیابتی مفید است آشنایی با مراقبت های اولیه در صورت بروز زخم است. بعنوان مثال فرد باید با نحوه پانسمان زخم پای دیابتی آشنا باشد تا در صورت بروز آن اقدام به موقع انجام شود تا از وسعت گرفتن زخم جلوگیری شود.

آیا امکان درمان زخم پای دیابتی از طریق تغذیه وجود دارد؟

یکی از اقدامات درمانی مهم در مورد بیماری دیابت رعایت رژیم غذایی مناسب است، رژیم غذایی مناسب می تواند باعث تعادل قند خون شود، در صورت متعادل بودن قند خون بسیاری از مشکلات بیماری دیابت بروز نخواهند کرد.

رژیم غذایی مناسب همچنین باعث گردش خون روان می شود، تنظیم گردش خون و فشار مناسب آن از تنگی عروق و مشکلات عصبی ناشی از بیماری جلوگیری می کند.

علاوه بر تمام این مسائل تغذیه می تواند در وضعیت زخم ها نیز اثر مستقیم داشته باشد، برخی غذاها به جوش خوردن سریع تر زخم کمک می کنند که وجود آن ها در رژیم غذایی می تواند باعث التیام سریع تر شود،

همچنین برخی مواد غذایی دارای آنتی بیوتیک طبیعی هستند که در صورت بروز زخم می توانند از ابتلای آن به عفونت و پخش شدن عفونت در بدن جلوگیری کنند. به همین دلیل در زمان ابتلا به دیابت رعایت رژیم غذایی مناسب اولین اصل درمان است.

پوشش مناسب پا، تا چه میزان ابتلای به زخم پای دیابتی را کاهش می دهد؟

در بخش های قبل گفته شد که یکی از مراقبت های پای دیابتی استفاده از پوشش مناسب برای آن است که بهترین پوشش پا کفش های طبی مخصوص و مناسب بیماران دیابتی است.

کفش بیماران دیابتی با سایر کفشهای طبی موجود در بازار متفاوت است همچنین کفش مناسب بیماران در فصل تابستان با فصل زمستان نیز تفاوت دارد.

کفش زمستانی بیماران علاوه بر حفظ گرمای پا، باعث اصطکاک مناسب پا با زمین شده و از سر خوردن و زمین خوردن فرد در یخبندان جلوگیری می کند که این مسئله تا حد زیادی مانع ایجاد زخم در اثر ضربه میشود.

در فصل تابستان نیز کفش آن معمولاً از جنسی تهیه می شوند که در اثر استفاده طولانی مدت از پا دچار تعریق زیاد نشده و در نتیجه به علت رطوبت پوست آسیب پذیرتر نشود.

نحوه پانسمان زخم پای دیابتی به چه صورت است؟

در بخش های قبلی گفته شد که احتمال بروز زخم در اثر سایش یا برخورد پا به موانع مختلف در بیماران دیابتی چند برابر افراد عادی است. به همین دلیل بیماران دیابتی بیش از سایر افراد نیاز به آشنایی با پانسمان انواع زخم و اصول آن دارند. نحوه پانسمان زخم پای دیابتی بسته به سطح و نوع زخم متفاوت است.

به علاوه با توجه به اینکه زخم در کدام قسمت از پا ایجاد شده باشد ممکن است پانسمان آن در خانه قابل انجام نباشد. برای انجام این کار روش های زیادی وجود دارد به عنوان مثال بیمار می تواند از پانسمان ساده در منزل استفاده کرده یا با مراجعه به مراکز درمانی پانسمان را به طور حرفه‌ای انجام دهد.

به منظور انجام پانسمان، پزشک ابتدا سطح زخم را مشخص می کند و بعد از تعیین درجه آن نوع پانسمان انتخاب می شود. پانسمان های مختلفی در پای دیابتی قابل انجام است که نکته مهم در مورد تمام آن ها راحتی و قابل تحمل بودن برای بیمار است، به عبارت دیگر نحوه پانسمان زخم پای دیابتی باید به گونه ای باشد که فرد به راحتی پای خود را حرکت دهد و در عین حال از آسیب بیشتر زخم جلوگیری شود.

پانسمان زخم پای دیابتی چند نوع دارد؟

انواع مختلفی از پانسمان برای پای دیابتی وجود دارند که نوع آن را باید براساس شدت زخم، عمق و وسعت آن، محل ایجاد زخم و… مشخص کرد. همچنین داشتن خونریزی یا نداشتن آن نیز در انتخاب نوع پانسمان اهمیت دارد.

پانسمان نچسب

اولین نوع پانسمان ها برای زخم پای دیابتی پانسمان نچسب است. این پانسمان کمک می کند که محیط اطراف زخم مرطوب بماند و بیشتر برای افرادی مناسب است که دچار تنگی عروق بوده و استفاده از دیگر پانسمان ها میتواند خون‌رسانی به پا را دچار مشکل کند.

نکته مهمی که در مورد این پانسمان وجود دارد تازه بودن زخم برای مدت طولانی تر است که احتمال بروز عفونت را ایجاد می‌کند در نتیجه در صورت نیاز به انجام این پانسمان پزشک باید با مصرف آنتی بیوتیک از ابتلای بیمار به عفونت جلوگیری کند.

پانسمان هیدروکلوئیدی

نوع دوم پانسمان های زخم بیماران دیابتی پانسمان هیدروکلوئیدی است که نسبت به نوع قبلی اتصال بیشتری با زخم داشته و تا حدی جاذبه رطوبت است برخی از انواع این پانسمان نسبت به بخار آب نیز غیر قابل نفوذ می باشند.

این پانسمان بیشتر به منظور جذب ترشحات استفاده می شود و زمانی که بیمار برای مدت زمان یک هفته یا بیشتر نیاز به تعویض پانسمان نداشته باشد می تواند از این نوع استفاده کند. با توجه به جذب ترشحات و نفوذ پذیری نسبت به مایعات خارجی این پانسمان برای پیشگیری از عفونت بسیار مناسب است.

پانسمان فوم

پانسمان های فوم جز سبک ترین پانسمان ها می باشند که قابل تغییر شکل و اندازه متناسب با زخم بوده و چون قدرت جذب بالایی دارند به زودتر خشک شدن زخم کمک می کنند البته این پانسمان ها همان اندازه که در جذب رطوبت زخم خوب عمل می کنند، جاذب رطوبت های خارجی نیز می باشند.

پانسمان هیدروژل

پانسمان هیدروژل قابل استفاده برای زخمهای با خونریزی شدید یا متوسط می باشد و به خصوص برای زخم هایی که حالت چرکی دارند انتخاب مناسبی است.

پانسمان آلژینات

آخرین نوع پانسمان که دارای بالاترین میزان قدرت جذب بوده و در ایجاد مانع خونریزی قوی تر از سایر پانسمان ها عمل می کند پانسمان آلژینات است که به دلیل برخورداری از کلسیم آلژینات از رشد باکتری ها و در نتیجه عفونت نیز جلوگیری میکند. نحوه پانسمان زخم پای دیابتی در هر نوع متفاوت است که معمولا در صورت نیاز به تعویض شخصی و در منزل توسط پزشک به بیمار آموزش داده می شود.

در پانسمان زخم پای دیابتی باید به چه نکاتی توجه شود؟

در صورتی که زخم پای دیابتی نیاز به پانسمان داشته باشد، ابتدا باید وضعیت زخم بررسی شود، ممکن است زخم سطحی تا حدودی التیام پیدا کرده باشد اما عفونت و آلودگی ها به لایه زیر زخم نفوذ کرده باشند به همین دلیل بررسی چندجانبه زخم برای جلوگیری از بروز مشکلات بعدی الزامی است.

همچنین بسته به نوع زخم و وضعیت ترشحات آن  نیز باید به نحوه پانسمان زخم پای دیابتی دقت شود، همان طور که در بخش قبل گفته شد هر پانسمان شرایط به خصوصی برای پا ایجاد می کند و مراقبت آن متفاوت است بنابراین بیمار باید با نحوه مراقبت از پانسمان نیز آشنایی داشته باشد.