در این مقاله از سایت دکتر مهدی سلیمی سعی می کنیم به این سؤال پاسخ بدهیم که روش محاسبه بی ام آی چگونه است؟ با ما در ادامه مقاله همراه باشید.
شما می توانید جهت دریافت مشاوره رایگان اولیه توسط پزشک متخصص با شماره زیر در تماس باشید.
📞 09120174510 📞
مقدمه
در علوم تغذیه مفهومی به عنوان بی ام آی یا شاخص توده بدنی وجود دارد که کارشناسان با به کارگیری فرمول ساده ای به آن دست می یابند. در عین حال که طریقه محاسبه این شاخص اقدام پیچیده ای نیست، ولی اعداد به دست آمده می توانند اطلاعات حائز اهمیت و فراوانی را در اختیار پزشکان و افراد قرار دهند.
به عنوان مثال آقای دکتر سلیمی که یکی از بهترین جراحان چاقی در ایران است، برای تعیین اینکه آیا فرد مراجعه کننده می تواند جراحی چاقی انجام بدهد یا خیر، BMI فرد را محاسبه می نمایند. البته قابل ذکر است که بی ام آی تنها یکی از فاکتور های تعیین کننده است که آیا فرد کاندید می باشد یا خیر.
در این مطلب با موضوع روش محاسبه بی ام آی، به صورت کامل نحوه محاسبه این شاخص را ارائه می نماییم. همچنین به تحلیل اعداد بدست آمده از آن پرداخته و اطلاعات فراوانی پیرامون میزان BMI و تأثیر آن روی تعیین برنامه رژیم غذایی افراد را بیان می کنیم.
پیشنهاد می کنیم از پست بی ام آی 40 دیدن کنید.
آیا می دانید در روش محاسبه بی ام آی چه نکاتی را می بایست مدنظر قرار دهید؟
چنانچه بخواهید محاسبه شاخص توده بدنی را خودتان مانجام دهید، باید چند نکته را مد نظر قرار دهید:
- دقت نمایید که وزن خود را می بایست بر حسب کیلوگرم محاسبه نمایید.
- برای محاسبه دقیق بی ام آی، قد باید بر حسب متر اندازه گیری شده و پس از آن به توان دو برسد.
- قد و وزن باید به صورت دقیق مشخص شوند چراکه اصلی ترین عوامل تعیین کننده در روش محاسبه بی ام آی افراد می باشند.
در قسمت بعدی برای اینکه بهتر با روش محاسبه بی ام آی آشنا شوید مثالی را ذکر می کنیم.
روش محاسبه بی ام آی چگونه است؟
فرمول محاسبه شاخص توده بدنی دارای قاعده پیچیده ای نیست. در واقع روش محاسبه این شاخص از تقسیم وزن به توان دوم قد بدست می آید.
به عنوان نمونه فردی که دارای وزن ۸۰ کیلوگرم می باشد و یک متر و ۷۰ سانتی متر قد دارد، با روش زیر می تواندBMI خود را تخمین بزند:
در ابتدا توجه به این نکته ضروری می باشد که چون قد بر اساس سانتی متر بیان شده است، در آخر باید به متر تبدیل شود.
۸۰ کیلوگرم تقسیم بر ۱۷۰ سانتی متر که برابر ۱.۷ متر است به توان دو، عددی که به دست می آید مساوی با شاخص توده بدنی این شخص می باشد.
در واقع این عدد شاخص کلی وزن افراد نسبت به قد آن ها است.
آیا از کاربرد محاسبه بی ام آی مطلع هستید؟
در واقع عدد بی ام آی میزان اضافه وزن افراد را محاسبه نمی کند. بلکه روش مناسبی می باشد تا تناسب وزن را با در نظر گرفتن قد افراد نشان دهد.
در مجموع از ارقام به دست آمده از تخمین شاخص توده بدنی به منظور دسته بندی اینکه افراد دارای وزن طبیعی بوده کمبود وزن یا اضافه وزن دارند، با در نظر گرفتن اینکه این ارقام در چه بازه ای قرار دارند، استفاده می شود.
شاخص توده بدنی که در اواخر سال ۱۸۳۰ تا سال ۱۸۵۰ توسط یک دانشمند بلژیکی ابداع شد، یکی از کاربردی ترین و مهمترین معیارها به منظور دسته بندی افراد از لحاظ تناسب وزن آن ها می باشد.
لطفا از پست عمل بای پس معده با بیمه تامین اجتماعی دیدن کنید.
شاخص بی ام آی چیست؟
BMI کوتاه شده لغت(Body Mass Index) به معنی شاخص توده بدنی می باشد.
در واقع این شاخص یکی از معیارهای سنجشی به منظور مقایسه قد و وزن افراد بشمار می رود.
در علم پزشکی شاخص توده بدنی به عنوان یک معیار غربالگری شناخته می شود که با به کارگیری آن مقدار وزن اضافی، کمبود وزن و همین طور مقدار وزن متناسب افراد تعیین می شود.
بی ام آی جزء ابزار سنجشی مفیدی دسته بندی می شود که می تواند، نشان دهد قد و وزن افراد به چه میزان با یکدیگر تناسب دارند و اینکه افراد را در گروه هایی با وزن طبیعی کمبود وزن یا اضافه وزن دسته بندی می نماید.
به عنوان نمونه چنانچه در محاسبه بی ام آی یک فرد ارقام بیشتر از عدد ۳۰ به دست آید، همچنین فرد دچار بیماری های زمینه ای از قبیل دیابت نوع دو و بیماری های قلبی و عروقی باشد، به عنوان کاندید مناسبی به منظور انجام جراحی لاغری در نظر گرفته می شود.
آیا می دانید در مورد شاخص بی ام آی به چه نکاتی باید توجه نمود؟
لازم است در مورد شاخص بی ام آی به چند نکته توجه نمایید:
- شاخص توده بدنی از شاخص های استاندارد به منظور تعیین وضعیت بدن شناخته می شود که قادر است پزشکان را در جهت تعیین درجه چاقی بدن افراد به منظور انجام جراحی های چاقی یاری نماید.
- افزون بر این مشکلات قلبی و عروقی همین طور پر فشاری خون در بیمارانی که دارای چربی های احشایی هستند( چربی های انباشته شده اضافی در اطراف ماهیچه ها و قلب) نیز با کمک این شاخص تعیین می شود.
- شاخص بی ام آی، اغلب معیارهای تناسب اندام از قبیل نسبت دور کمر به قد، نسبت دور کمر به دور باسن و ترکیب کلی بدن از لحاظ وجود توده چربی را اندازه گیری می نماید.
- سیستم شاخص bmi اغلب روی سطح چربی بدن افراد و تمرکز آن ها در نواحی مختلف فعالیت دارد که نتیجه این کارکرد بررسی و تشخیص دقیق و سریع خطرات احتمالی مرتبط با اضافه وزن برای سلامتی افراد می باشد.
- این شاخص نیز می تواند به عنوان یک ابزار کارآمد و مفید برای پیشگیری از خطرات تهدید کننده سلامتی نیز مورد استفاده قرار گیرد.
- استفاده از بی ام آی می بایست با احتیاط انجام شود چرا که عوامل مختلفی از قبیل میزان فعالیت و تحرک بدنی افراد باید مورد توجه قرار گیرند.
- نکته حائز اهمیت در مورد کاربرد شاخص بی ام آی در افراد با سنین پایین و نوجوانان این است که می بایست به سن و جنس آن ها توجه زیادی نمود. چراکه بدن این افراد به صورت مداوم در حال رشد و نمو بوده و دائماً دچار تغییرات در شاخص توده بدنی می شوند.
آیا از نظر علمی محاسبه بی ام آی معیار مناسبی برای تعیین تناسب اندام ورزشکاران حرفه ای می باشد؟
این شاخص به طور مستقیم برای اندازه گیری چربی های انباشته شده در بدن به کار نمی رود. همین طور در مورد اندازه گیری بافت عضلانی بدن ناتوان بوده و کاربردی ندارد. بنابراین معیار مناسبی برای بدنسازان و ورزشکاران حرفه ای بشمار نمی رود.
زیرا درصد زیادی از وزن این افراد از عضله است. افرادی که به صورت حرفه ای ورزش می کنند، می بایست به منظور اندازه گیری مقدار چربی های انباشته شده در بدن خود از بادی آنالیز استفاده نمایند.
چند نمونه از مواردی را که می توان با کمک دستگاه بادی آنالیز مورد بررسی و ارزیابی قرار داد، عبارتند از:
سطح توده چربی
حجم توده عضلانی اسکلتی
درصد وجود آب در بدن
درصد چربی آزاد
حجم کل چربی های بدن
نسبت دور باسن به دور کمر
سطح متابولیسم پایه
آنالیز عضله و چربی
بنابراین bmi در عین حال که ابزار مفیدی می باشد ولی نمی تواند، تعیین کند که وزن افراد از چربی یا حجم عضلات تشکیل شده است.
به عنوان نمونه بدنسازانی که دارای بافت ماهیچه ای زیادی هستند، ممکن است رقم بی ام آی آن ها در مقابل افرادی که فعالیت بدنی معمولی دارند بیشتر باشند. ولی این بدان مفهوم نیست که افراد ورزشکار دارای اضافه وزن یا چربی های مضر در بدن هستند.
تحلیل نتایج محاسبه bmi چگونه است؟
پس از اینکه به صورت دقیق شاخص بی ام آی را محاسبه نمودیم در مرحله بعد باید به بررسی و ارزیابی اعداد به دست آمده بپردازیم. در این قسمت به طور کامل به دسته بندی نتایج حاصل از محاسبه بی ام آی پرداخته ایم.
کاهش وزن بسیار شدید با بی ام آی کمتر از ۱۸
در روش محاسبه بی ام آی زمانی که به ارقام کمتر از ۱۸ دست می یابیم در واقع یک زنگ خطر محسوب می شود و فرد از وزن طبیعی فاصله بسیار زیادی دارد. بیمارانی که دارای این شاخص توده بدنی هستند دچار سوء تغذیه بسیار شدید شده و می بایست در سریع ترین زمان به انجام اقدامات درمانی بپردازند.
همچنین شاخص توده بدنی کمتر از ۱۶.۵ یکی از علائم بیماری آنورکسیا می باشد که این بیماری نوعی بی اشتهایی عصبی بوده و بسیار خطرناک است. چنانچه آنورکسیا در سریع ترین زمان ممکن تحت درمان و مداخلات پزشکی قرار نگیرد باعث مرگ افراد خواهد شد.
چرا برخی از افراد بی ام آی بسیار پایینی دارند؟
چنانچه بخواهیم دلایل کمبود وزن یا بی ام آی بسیار پایین برخی از افراد را مورد بررسی قرار دهیم، می بایست به موارد زیر اشاره نماییم:
- ممکن است درگیری افراد با یک بیماری بلند مدت باعث کاهش وزن شدید در آن ها شود.
- برخی از بیماران به علت اینکه هم اکنون تحت درمان یک نوع بیماری هستند، دچار کمبود وزن می شوند.
- استفاده بسیار زیاد از الکل یا مواد مخدر یکی دیگر از عوامل کاهش وزن غیر طبیعی است.
- افزایش سن و مصرف برخی از داروها نیز ممکن است نتیجه محاسبه شاخص توده بدنی را بسیار پایین نشان دهد.
- در بعضی از افراد پس از معاینات پزشکی مشخص می شود که دچار پرکاری تیروئید می باشند.
- در برخی موارد به دلیل اضطراب و مشکلات عاطفی ممکن است افراد در طی زمانی بسیار کوتاه وزن زیادی را از دست بدهند. در این مورد مراجعه به روانشناس یا مشاور لازم می باشد.
- افرادی که BMI بسیار پایینی دارند در واقع در رژیم غذایی خود از مواد مغذی، چربی های سالم، سبزیجات، پروتئین، غلات کامل و لبنیات مصرف نمی کنند. پیروی از یک برنامه غذایی غیر استاندارد و نامناسب اکثر افراد را دچار سوء تغذیه می نماید.
چرا برخورداری از شاخص توده بدنی بسیار پایین خطرناک است؟
bmi همان طور که گفتیم به عنوان یکی از ابزارهای تعیین کننده عواملی است که ممکن است سلامتی افراد را به خطر بیاندازد. چنانچه شاخص توده بدنی رقم بسیار پایینی باشد می تواند عوارض بلندمدتی را برای سلامتی افراد ایجاد نماید.
به عنوان نمونه استفاده بسیار کم کلسیم باعث ضعف در استخوان ها و در نتیجه پوکی استخوان می شود. بنابراین استخوان ها با کوچکترین ضربه دچار شکستگی خواهند شد.
همین طور کمبود ویتامین c می تواند باعث کاهش مقاومت سیستم ایمنی بدن و ایجاد بیماری های مزمن شود.
کاهش مصرف ویتامین آ، می تواند افراد را در معرض خطرات جدی بینایی قرار دهد.
افزون بر این، زنانی که شاخص توده بدنی آن ها بسیار پایین است و دارای وزن غیر طبیعی می باشند، بیشتر از زنان با وزن نرمال دچار اختلال در روند عادات ماهیانه و ناباروری می شوند.
نتایج یکی از معتبرترین پژوهش ها که در سال ۲۰۱۳ توسط کنگره قلب و عروق اروپا انجام شد، نشان می دهد که شاخص توده بدنی پایین برای افرادی که دارای بیماری دیابت می باشند، بسیار خطرناک است. چراکه آن ها را آسان تر به بیماری های قلبی و عروقی گرفتار می نماید.
برخورداری از وزن نرمال با bmi بین ۱۸.۵ تا ۲۵
چنانچه در محاسبه بی ام آی رقمی بین ۱۸.۵ تا ۲۵ برای افراد به دست آید، نشان دهنده این است که آن ها در محدوده وزنی تقریباً نرمال قرار دارند. شاخص توده بدنی طبیعی تقریباً نشان دهنده این است که وزن افراد در چه وضعیتی قرار دارد.
ولی از توان بدنی، سطح چربی ها، درصد ماهیچه ها، قدرت عضلات، آمادگی دستگاه قلب و عروق و حتی میزان مواد معدنی موجود در بدن افراد اطلاعاتی را ارائه نمی دهد.
ابتلا به اضافه وزن با bmi بین ۲۵ تا ۳۰
چنانچه شاخص توده بدنی افراد رقمی بین ۲۵ تا ۳۰ را نشان دهد در ابتدا چند مسئله می بایست مورد بررسی قرار گیرد.
مهمترین موضوع در اینجا بررسی وضعیت بدنی افراد می باشد. چنانچه فرد دارای توده عضلانی زیادی است، باردار است، به صورت حرفه ای به انجام حرکات بدنسازی می پردازد، لازم نیست رقم بدست آمده از شاخص بی ام آی را مدنظر قرار دهند. زیرا سلامتی بدن بسیار مهمتر از شاخص بی ام آی است.
در عین حال چنانچه افراد به ورزش حرفه ای مشغول نمی باشند و پس از محاسبه شاخص توده بدنی آن ها بین ۲۵ تا ۳۰ تعیین شده است، این عدد می تواند به عنوان زنگ خطری برای افراد تلقی شود تا به صورت جدی سبک زندگی خود را مورد بررسی قرار دهند و به تحلیل رژیم غذایی خود بپردازند.
همچنین این افراد می بایست سطح فعالیت های خود را ارزیابی نموده و همین طور زمان خواب و استراحت خود را نیز تعیین کنند. چنانچه این افراد فاقد سبک زندگی استاندارد باشند، ریسک تبدیل شدن اضافه وزن به چاقی بسیار زیاد است.
ابتلا به چاقی و شاخص توده بدنی ۳۰ و بیشتر
چنانچه پس از محاسبه bmi رقم بیشتر از ۳۰ بدست آید، نشانگر چاقی افراد است. همانطور که می دانید چاقی یک مشکل پیچیده در سلامتی افراد است که از ترکیب عوامل گوناگونی از قبیل ژنتیک و سبک زندگی ایجاد می شود.
سبک زندگی غیر استاندارد مانند عدم انجام حرکات ورزشی، فعالیت بسیار کم یا عدم تحرک، رژیم غذایی نادرست، استفاده از سیگار و نوشیدن الکل و درگیر با مشکلات روحی مانند افسردگی باشد یا عواملی که کنترل آن ها در اختیار افراد نمی باشد، مانند ابتلا به بیماری های خاص، ژنتیک و استفاده از برخی داروها.
بنابراین لازم است این نکته را مد نظر قرار دهید که چنانچه شاخص توده بدنی افراد بالا بوده و جزء افراد چاق دسته بندی می شوند، نمی توان بدون بررسی های لازم به علت این مشکل پی برد.
اهمیت به شاخص توده بدنی بالا بسیار مهم است. زیرا چاقی یک ریسک جدی محسوب می شود و بر اساس آمارهای معتبر جهانی با مشکلات گوناگونی از قبیل بیماری های مرتبط با سلامت روان و از بین رفتن کیفیت زندگی افراد همراه می باشد.
همین طور چاقی با عوامل اصلی مرگ و میر در آمریکا و سایر کشورهای جهان مرتبط است که بیماری هایی مانند دیابت، امراض قلبی، سکته های مغزی و بعضی از انواع سرطان ها از این جمله می باشند.
افرادی که دارای شاخص توده بدنی بیشتر از ۳۰ هستند، در مرحله اول می بایست به یک متخصص تغذیه مراجعه نمایند تا وضعیت سلامتی آن ها به صورت کلی مورد ارزیابی قرار بگیرد.
همچنین آن ها باید با کمک یک رژیم غذایی درست و انجام حرکات ورزشی منظم و مداوم و همچنین تغییر سبک زندگی، به تناسب اندام و وزن ایده آل خود دست یابند.
جمع بندی
اگر دچار چاقی یا کمبود وزن باشید، مناسب ترین راه پی بردن به این موضوع استفاده از روش محاسبه بی ام آی می باشد که در این مقاله به صورت کامل به آن پرداختیم.
همان طور که بیان شد استفاده از فرمول محاسبه BMI کار آسانی است که فاکتورهایی از قبیل قد، سن و جنسیت در آن مورد توجه قرار می گیرند.
دلیل اهمیت محاسبه بی ام آی این است که چاقی یا لاغری شدید ممکن است پیامدهای جبران ناپذیر و خطرناکی را ایجاد کنند.
